Boersma

 

Er werd enig onderzoek gedaan naar de voorouders van Oebele Jelles en Foekje Libbes. Ik kan me, achteraf bezien, goed voorstellen dat u hiermee vastliep want zij laten zich niet makkelijk kennen. De vrouw lukte nog wel redelijk vlot. Zij leefde nog in 1830, wisten we, en er moest van haar dus een overlijdensakte zijn. Ook in 1840 (huwelijk van dochter Trijntje) leefde Foekje Libbes Boersma nog en wel als bolloopster (broodverkoopster) te Joure. Bij het tweede huwelijk van die Trijntje in 1858 is moeder Foekje overleden. Vervolgens kwam aan het licht dat zij onder de achternaam Van der Meulen in 1845 is overleden en gewapend met de overlijdensakte werd haar herkomst vlot teruggevonden.

Ik vat de gegevens die we nu kennen even samen:
OEBELE JELLES, overl. [Joure] 18.3.1807, trouwt, afkomstig van Joure, Joure 23.1.1791 FOEKJE LIBBES VAN DER MEULEN (voordien BOERSMA), afkomstig van Oldeboorn, gedoopt Langezwagen 6.3.1768, overl. Joure 4.4.1845, dochter van Libbe Andries en Aaltje Symons.
Kinderen: Jelle, Aaltje, Libbe, Lysbeth en Trijntje.
De dopelingen van de schoonouders Libbe en Aaltje te Langezwagen zijn: Wytske (12.4.1762), Sytske (27.10.1765), Foekje (6.3.1768) en Andries (16.6.1771).

Wat u hieronder ziet is waar Oeble Jelles aan overleden is.

Wat schieten we hiermee op; we zoeken immers met name de ouders van Oebele Jelles. Toch wel iets. Ten eerste werd uw eerdere vraag naar het overlijden van diens dochter Lysbeth alsnog met redelijke zekerheid beantwoord. Immers, vader Oebele Jelles is in maart 1807 overleden. Net zoals die Lysbeth zonder dat er verder ook maar iets over leeftijd of woonplaats is opgetekend. Maar een Lysbeth Oebles die een maand later komt te overlijden zal toch stellig de dochter zijn. Gedacht kan worden aan een besmettelijke ziekte. Hierna zal het nog ietsje aannemelijker worden dat we op dat punt raak scoren.
Minstens zo belangrijk is echter dat we nu zien dat de namen van de kinderen Aaltje en (uiteraard) Libbe uit de familie van Foekje Libbes komen. De (eerste) kinderen lijken heel netjes om en om vernoemd te zijn en we verwachten nu dat de ouders van Oebele een Jelle (uiteraard) en een Lysbeth (of anders een Trijntje) waren.
Met die wetenschap vervlakte meteen mijn belangstelling voor het echtpaar Jelle Jans met Aaltje Siezes te Joure, die tot dan toe hoge ogen leken te scoren voor het ouderschap.
Vervolgens werd in aangrenzende dorpen en daarna grietenijen (= gemeenten) gezien of daar een stel Oebele plus Lysbeth trouwde. Toen te Gorredijk in 1764 het huwelijk werd aangetroffen van Jelle Aukes en Lyske Oebles was ik er zeker van dat we een generatie waren opgeschoten en dat we in hen de ouders van Oebele mogen herkennen.
Vervolgens werd geprobeerd om de relatie ook nog even echt netjes te bewijzen en dat viel nog niet mee. Nergens in de wijde omgeving werden kinderen/dopelingen van dat echtpaar aangetroffen. Was het echtpaar soms doopsgezind? Dat bleek de verklaring te zijn.

Op 23.1.1767 wordt Lysbert Oebles gedoopt en daarmede lidmate van de doopsgezinde gemeente van Heerenveen. Zij prijkt op de lidmatenlijst van 1789 en ze is in mei 1797 overleden. Let wel: zij werd dus (doopsgezind) lidmate, haar man werd op geen enkele manier als lidmaat teruggevonden.
Samenvattend: we kennen nu een Lyske Oebles van wie het ons verbaasde dat ze geen kinderen liet dopen en we leren een Lysbert Oebles kennen die kort na 1764 doopsgezind lidmate werd. Hiermee is toeval verder echt uitgesloten en we concluderen dat het dezelfde Lyske/Lysbert betreft. Het lijkt me voorts zo goed als zeker dat het ook deze Lysbeth is, die in 1784 met Klaas Taedes (her)trouwt, zie eerder rapport. Merk ook op dat ik de vorige keer dus twee naamgenotes Lysbeth Oebeles aantrof en mede daardoor huiverig was om het overlijden in 1807 op het conto van één van beiden te schrijven. Het blijken nu de gelijknamige grootmoeder en kleindochter te zijn, van wie grootmoeder dus inderdaad op een ander tijdstip, namelijk in 1797, is overleden. Resteert 1807 voor de kleindochter.
Dit alles is nog steeds geen spijkerhard bewijs, daarom werd het onderzoek verplaatst naar de speciekohieren. Nogal bewerkelijke bron, betreft belasting op schoorstenen en vee, maar die kohieren worden elk jaar vernieuwd en in principe komt zo’n beetje iedereen (behalve schippers) hier in voor. Het kan best koud zijn in Friesland en zonder schoorsteen is geen doen, zodoende.
In 1764 wordt op specienummer 41 van Gorredijk Jelle Aukes voor het eerst genoteerd: “jongeluiden”, met twee personen (dat zijn dus hij en zijn vrouw). Zij wonen daar ook in 1765 en in 1766 wordt genoteerd dat zij vertrokken zijn naar De Schans in Haskerland.

Inderdaad arriveert Jelle Aukes, vanuit Gorredijk, dat jaar op specienummer 98 van Nieuwehaske. Daar blijft hij wonen tot zijn vertrek in 1769 naar Aengwirden.
Dat is een beetje pech, want we beschikken niet over speciekohieren van die grietenij. Laat ik het zo stellen dat dit toch wel als de druppel mag worden beschouwd die de emmer doet overlopen. Immers, het jonggetrouwde stel van Gorredijk raakt al spoedig op drift en wel naar de omgeving, Haskerland, waar wij Oebele Jelles voor het eerst leren kennen (in 1791).
Tenslotte werd toch ook Joure nog nagezien. Aldaar treffen we in 1791 op specienummer 310 Claas Teedes aan, tot en met het kohier van 1795 dat mededeelt dat hij buitenslands verkeert. Ook wel weer wat jammer, want als hij twee jaar had gewacht hadden we in het kohier van 1797 een aantekening mogen tegemoetzien inzake het overlijden van zijn vrouw.
Ook in 1791 arriveert op specienummer 197 van Joure: Uble Jelles, van Gorredijk. In het kohier van Gorredijk van 1791 treffen we geen spoor aan van de herkomst van deze Uble (= Oebele); wel verklaarbaar omdat hij in 1791 trouwde en toen dus kennelijk een huishouding begon.
Zoals u ziet werd op alle fronten nèt niet het sprankelende bewijsstukje aangetroffen, maar daar moeten we, lijkt me, ook niet te moeilijk over doen. Alweer het extra gegeven dat onze Oebele Jelles (immers de man die in 1791 te Joure begint) kort voor zijn huwelijk te Gorredijk verbleef (bij familieleden wil ik aannemen) sluit de herkomst van de familie uit dat dorp nogmaals kort. Zonder enige schroom vat ik nog even de nieuwe Boersma-generatie samen:
JELLE AUKES, trouwt Gorredijk 8.1.1764 LYSKE (= LYSBETH) OEBLES, doopsgezind gedoopt Heerenveen 23.1.1767, overl. mei 1797. Hoogstwaarschijnlijk is zij het die, afkomstig van Nijehaske, op 12.2.1784 (her)trouwt met Klaas Taedes.Jelle en Lysbert verhuizen in 1766 naar Nijehaske, in 1769 van daar naar Aengwirden.

 

Eind van dit verslag