Er werd enig onderzoek gedaan naar de voorouders van Oebele Jelles en Foekje Libbes. Ik kan me, achteraf bezien, goed voorstellen dat u hiermee vastliep want zij laten zich niet makkelijk kennen. De vrouw lukte nog wel redelijk vlot. Zij leefde nog in 1830, wisten we, en er moest van haar dus een overlijdensakte zijn. Ook in 1840 (huwelijk van dochter Trijntje) leefde Foekje Libbes Boersma nog en wel als bolloopster (broodverkoopster) te Joure. Bij het tweede huwelijk van die Trijntje in 1858 is moeder Foekje overleden. Vervolgens kwam aan het licht dat zij onder de achternaam Van der Meulen in 1845 is overleden en gewapend met de overlijdensakte werd haar herkomst vlot teruggevonden.
Ik vat de gegevens die we nu kennen even samen:
OEBELE JELLES, overl. [Joure] 18.3.1807, trouwt, afkomstig van Joure, Joure
23.1.1791 FOEKJE LIBBES VAN DER MEULEN (voordien BOERSMA), afkomstig van
Oldeboorn, gedoopt Langezwagen 6.3.1768, overl. Joure 4.4.1845, dochter van
Libbe Andries en Aaltje Symons.
Kinderen: Jelle, Aaltje, Libbe, Lysbeth en Trijntje.
De dopelingen van de schoonouders Libbe en Aaltje te Langezwagen zijn: Wytske
(12.4.1762), Sytske (27.10.1765), Foekje (6.3.1768) en Andries (16.6.1771).
Wat u hieronder ziet is waar Oeble Jelles aan overleden is.
Wat schieten we hiermee op; we zoeken immers met name de
ouders van Oebele Jelles. Toch wel iets. Ten eerste werd uw eerdere vraag naar
het overlijden van diens dochter Lysbeth alsnog met redelijke zekerheid
beantwoord. Immers, vader Oebele Jelles is in maart 1807 overleden. Net zoals
die Lysbeth zonder dat er verder ook maar iets over leeftijd of woonplaats is
opgetekend. Maar een Lysbeth Oebles die een maand later komt te overlijden zal
toch stellig de dochter zijn. Gedacht kan worden aan een besmettelijke ziekte.
Hierna zal het nog ietsje aannemelijker worden dat we op dat punt raak scoren.
Minstens zo belangrijk is echter dat we nu zien dat de namen van de kinderen
Aaltje en (uiteraard) Libbe uit de familie van Foekje Libbes komen. De (eerste)
kinderen lijken heel netjes om en om vernoemd te zijn en we verwachten nu dat de
ouders van Oebele een Jelle (uiteraard) en een Lysbeth (of anders een Trijntje)
waren.
Met die wetenschap vervlakte meteen mijn belangstelling voor het echtpaar Jelle
Jans met Aaltje Siezes te Joure, die tot dan toe hoge ogen leken te scoren voor
het ouderschap.
Vervolgens werd in aangrenzende dorpen en daarna grietenijen (= gemeenten)
gezien of daar een stel Oebele plus Lysbeth trouwde. Toen te Gorredijk in 1764
het huwelijk werd aangetroffen van Jelle Aukes en Lyske Oebles was ik er zeker
van dat we een generatie waren opgeschoten en dat we in hen de ouders van Oebele
mogen herkennen.
Vervolgens werd geprobeerd om de relatie ook nog even echt netjes te bewijzen en
dat viel nog niet mee. Nergens in de wijde omgeving werden kinderen/dopelingen
van dat echtpaar aangetroffen. Was het echtpaar soms doopsgezind? Dat bleek de
verklaring te zijn.
Op 23.1.1767 wordt Lysbert Oebles gedoopt en daarmede
lidmate van de doopsgezinde gemeente van Heerenveen. Zij prijkt op de
lidmatenlijst van 1789 en ze is in mei 1797 overleden. Let wel: zij werd dus
(doopsgezind) lidmate, haar man werd op geen enkele manier als lidmaat
teruggevonden.
Samenvattend: we kennen nu een Lyske Oebles van wie het ons verbaasde dat ze
geen kinderen liet dopen en we leren een Lysbert Oebles kennen die kort na 1764
doopsgezind lidmate werd. Hiermee is toeval verder echt uitgesloten en we concluderen
dat het dezelfde Lyske/Lysbert betreft. Het lijkt me voorts zo goed als zeker
dat het ook deze Lysbeth is, die in 1784 met Klaas Taedes (her)trouwt, zie
eerder rapport. Merk ook op dat ik de vorige keer dus twee naamgenotes Lysbeth
Oebeles aantrof en mede daardoor huiverig was om het overlijden in 1807 op het
conto van één van beiden te schrijven. Het blijken nu de gelijknamige
grootmoeder en kleindochter te zijn, van wie grootmoeder dus inderdaad op een
ander tijdstip, namelijk in 1797, is overleden. Resteert 1807 voor de
kleindochter.
Dit alles is nog steeds geen spijkerhard bewijs, daarom werd het onderzoek
verplaatst naar de speciekohieren. Nogal bewerkelijke bron, betreft belasting op
schoorstenen en vee, maar die kohieren worden elk jaar vernieuwd en in principe
komt zo’n beetje iedereen (behalve schippers) hier in voor. Het kan best koud
zijn in Friesland en zonder schoorsteen is geen doen, zodoende.
In 1764 wordt op specienummer 41 van Gorredijk Jelle Aukes voor het eerst
genoteerd: “jongeluiden”, met twee personen (dat zijn dus hij en zijn
vrouw). Zij wonen daar ook in 1765 en in 1766 wordt genoteerd dat zij vertrokken
zijn naar De Schans in Haskerland.
Inderdaad arriveert Jelle Aukes, vanuit Gorredijk, dat jaar
op specienummer 98 van Nieuwehaske. Daar blijft hij wonen tot zijn vertrek in
1769 naar Aengwirden.
Dat is een beetje pech, want we beschikken niet over speciekohieren van die
grietenij. Laat ik het zo stellen dat dit toch wel als de druppel mag worden
beschouwd die de emmer doet overlopen. Immers, het jonggetrouwde stel van
Gorredijk raakt al spoedig op drift en wel naar de omgeving, Haskerland, waar
wij Oebele Jelles voor het eerst leren kennen (in 1791).
Tenslotte werd toch ook Joure nog nagezien. Aldaar treffen we in 1791 op
specienummer 310 Claas Teedes aan, tot en met het kohier van 1795 dat mededeelt
dat hij buitenslands verkeert. Ook wel weer wat jammer, want als hij twee jaar
had gewacht hadden we in het kohier van 1797 een aantekening mogen tegemoetzien
inzake het overlijden van zijn vrouw.
Ook in 1791 arriveert op specienummer 197 van Joure: Uble Jelles, van Gorredijk.
In het kohier van Gorredijk van 1791 treffen we geen spoor aan van de herkomst
van deze Uble (= Oebele); wel verklaarbaar omdat hij in 1791 trouwde en toen dus
kennelijk een huishouding begon.
Zoals u ziet werd op alle fronten nèt niet het sprankelende bewijsstukje
aangetroffen, maar daar moeten we, lijkt me, ook niet te moeilijk over doen.
Alweer het extra gegeven dat onze Oebele Jelles (immers de man die in
1791 te Joure begint) kort voor zijn huwelijk te Gorredijk verbleef (bij
familieleden wil ik aannemen) sluit de herkomst van de familie uit dat dorp
nogmaals kort. Zonder enige schroom vat ik nog even de nieuwe Boersma-generatie
samen:
JELLE AUKES, trouwt Gorredijk 8.1.1764 LYSKE (= LYSBETH) OEBLES, doopsgezind
gedoopt Heerenveen 23.1.1767, overl. mei 1797. Hoogstwaarschijnlijk is zij het
die, afkomstig van Nijehaske, op 12.2.1784 (her)trouwt met Klaas Taedes.Jelle en
Lysbert verhuizen in 1766 naar Nijehaske, in 1769 van daar naar Aengwirden.
Eind van dit verslag